DUMADINE DESA
BAKARAN, JUWANA
Ceritane desa Bakaran
kuwi ngene. Desa Bakaran kuwi asale alas sing diobong. Papan pangonane ning
wilayah Pati. Tembung obong padha karo bakar dadi langsung dijenengi desa
Bakaran amarga asale saka obong-obongan utawa bakar-bakaran. Alas diobong
amarga ana sing tau seneng Nyi Ageng, nanging dheweke durung bisa nampa. ing
ngisor salah sijining syarat kang dijaluk Nyi Ageng. Syarat kang dijaluk marang
jaka kuwi unine kaya ngene:
“Aku gelem nampa
lamaranmu yen awakmu bisa gaweke pitung sumur kanggo aku.”
”Ya, Ageng yen mung
kuwi panjalukanmu bakal tak turuti.” “Nanging kang tak jaluk sesuk kudu
wis rampung.”
“Sesuk, apa Ageng
sesuk kudu wis dadi ora salah kuwi?”
“Ya sesuk, piye
awakmu sanggup ora?”
“Ya, Ageng. Aku
sanggup.” Jaka kuwi mau akhire gelem nyagohi gaweke pitung sumur kanggo Nyi
Ageng. Nanging Nyi Ageng bingung amarga dheweke bisa gawe pitung sumur.
Jaka mau njaluk rewang
lelembut lan bangsa alus (setan, jin, dhemit, gendruwo lan saliyane). Akhire
Nyi Ageng duwe cara kang bisa nggagalke kuwi mau. Dheweke ning sawah nglumpuke
dami kang arep diobong ning tengah sawah. Dheweke uga ngongkon wong neng desa
numbuk lesung. Para lelembut lan bangsa alus kuwi mau akhire ora bisa ngrewangi
nganti rampung amarga dikira wis wayah esuk. Bangsa alus kuwi mau wedi yen ana
srengenge.
Dami sing diobong neng
tengah sawah mau dikira srengenge arep mlethek. Suarane lesung sing saut-sautan
lan wayah jago kluruk. Kabeh kuwi mau nandhake yen wis wayah esuk. Nyi Ageng
kuwi salah sijining tokoh wira ning desa Bakaran. Dheweke uga kang jenake desa
Bakaran. Nyi Ageng ora ninggal, nanging dheweke muksa sapa kang bakal pengin
ketemu kuwi bisa. Nanging kabeh ana syarate mbuh kuwi pasa muteh utawa pasa
Senin Kemis lan sapiturute. Dheweke uga ninggal unen-unen kanggo anak putune
sing urip ning desa Bakaran.
Unen – unen kuwi kaya
ngene unine: “He anak putuku kang ana ing Bakaran. Supaya awakmu urip ing
Desa Bakaran, bisa slamet uripe, uga wareg sandhang lan pangan, mula awakmu aja
wani-wani nglanggar larangan sing daksebutake kaya ing ngisor iki:
1. Aja dodol sego
2. Aja medel (wenter kain batik)
3. Aja mande (obong-obongan)
4. Aja gawe omah saka bata abang”
1. Aja dodol sego
2. Aja medel (wenter kain batik)
3. Aja mande (obong-obongan)
4. Aja gawe omah saka bata abang”
“Kuwi pawelingku
kanggo anak putuku kabeh kang ana ning desa Bakaran. Dadi ing ngendi wae papan
panggonanmu yen awakmu asli wong Bakaran aja nganti lali karo apa sing wis
dakwelingake.”
“Aja dodol sego!”
miturut wong Jawa wong dodol sego kuwi ora apik. Sego kuwi panganan pokok, kang
dipangan saben dina. Dodol sego kuwi padha karo adol rejekine dhewe. Sego kuwi
luwih becik diwenehke katimbang didol. Oleh adol sego nanging kudu mbok olah
ora mung rupa sego. Sego kuwi bisa diolah dadi lontong, bubur, sego mener lan
sego loyang, lan saliyane. Dadi yen awakmu kepengin dodol sego kuwi ana usahane
masak lan liya-liyane. Ora mung rupa sego nanging bisa digawe macem –macem, uga
maneka warna bentuk lan rasane.
“Aja medel (wenter
kain batik)!” pancen bener Bakaran kuwi wis kawentar batik tulise lan trasi
Bakarane. Nyi Ageng biyene seneng nganggo batik tulis lan jarikan. Dheweke
saben dina uga nganggo tapeh tulis. Wong Bakaran uga duweni ketrampilan pinter
mbatik. Nyi Ageng kuwi wanti-wanti aja nganti medel amarga kerjane gedhe
bebaya. Saben dina kudu ing cedhake geni terus lan banyu umub, mula wedine yen
ana kobongan lan kutahan banyu umub. Nyelup batikan kuwi kudu ati-ati amarga
panas banget. Yen ora bisa ora usah, amarga malah bisa kutahan banyu umub kang
dienggo medel batik.
“Aja mande
obong-obongan!”urip ing Bakaran iki pancen akeh aturan nanging kepenak.
Wong Bakaran aja nganti mande yakuwi kaya wong gawe wesi kaya ngelas wesi. Kuwi
bebayane gedhe amarga bisa ngrusak mpripat. Pusate jagad kuwi ya mung mpripat.
Yen mpripate wis ora
loro lan ora bisa ndeleng mula jagad iki rasane petheng dhedhet. Kanggo njagani
kabeh kudu ati – ati. Kejaba ngrusak mpripat uga bisa ngrusak saliyane. “Aja
gawe omah saka bata abang!” pundhen Bakaran kuwi digawe saka bata abang.
Punden kuwi biyene omahe Nyi Ageng dhewe.
Saiki didandani kanggo
ngurmati Nyi Ageng. Dheweke ora kepengin, ana wong liya kang bisa ngembari.
Mula wong Bakaran kabeh omahe saka bata putih. Kejaba wong kang isih mamang lan
durung mantep. Omahe digawe saka bata separo abang, kang separo bata putih.
Bata abang kuwi asale uga saka obong-obongan. Ing sacedhake pundhen kuwi uga
ana sumur gawenane priya sing tau seneng dheweke. Sabenere wong Bakaran kuwi
ora oleh nggawe sumur ing jero omah. Ing njero sumur kuwi ora ana banyune. Lha
banyu kuwi sumbere kanggo kabeh manungsa supaya bisa urip. Kang mbutuhke banyu
kuwi wong akeh ora mung awake dheweke. Wong liya uga butuh banyu kanggo saben
dinane. Mula sumure aja didokok ing jero omah nanging didokok ing sajabaning
omah. Kuwi banyu sumbere wong urip. Sumur kang sacedhake pundhen kuwi jenenge
sumur tiban amarga kanggo sumpah-sumpahan. Kuwi kanggo nduduhake kang salah
bakale seleh lan sing bener bakal mujur. Nganti saiki sumur banyune isih tetep
bening.
Nyi Ageng kuwi wong
wadon sing ayu rupane. Mula kabeh priya seneng lan kedanan karo dheweke. Wong
tuane kuwi biasa uripe uga sedherhana. Kawit cilik dituturi uripe kuwi mung
sepisan mula kudu apik marang apa wae. Nanging watake kuwi ana sing nurun ibune
uga ana kang nuruni bapake. Wong tuwane kuwi duwe sawah nanging ora digarap
dhewe. Senenge sawahe digarapake wong liya. Ageng biasane ngrewangi ibune
mbatik neng omah. Kuwi salah sijining watak kang nuruni ibune. Bapake semana
uga kejaba seneng sawahan dheweke uga seneng adu jago. Jarene adu jago bisa
ngilangake pikiran sing lagi judheg. Nyi Ageng uga seneng dolanan pitik jago. Saben
dina, Ageng mesthi dijak bapake ndeleng adu jago. Nyi Ageng putri kinasih
bapake. Dadi dheweke uga pinter ngrumat pitik kuwi mau, amarga saben dina
dheweke weruh bapake piye carane ngrumat jagone. Nyi Ageng duwe sedulur lanang
nanging wis ninggal. Kangmase ninggal sadurunge dheweke lair, mula Ageng kuwi
dieman-eman. Kepengine bapake Nyi Ageng kuwi dadi bocah wadon sing kuwat lan
wani. Jeneng asline kuwi Niken Banowati nanging jeneng cilikane Sabirah. Tegese
kuwi supaya besuk dadi wong sing sabar lan tabah ngadhepi cobaan urip ing
donya.
Nyi Ageng urip ing
Bakaran wektu jamane transisi Kerjaan Majapahit ning Kerajaan Demak kuwi abad
16. Ibune Ageng batikane wis kawentar ing mancanegara. Ibune Ageng kuwi jenenge
Niken yen bapake jenenge Bono. Banjur duwe anak dijenengke Niken Banowati.
Sawise kuwi Ibune Ageng ninggal amarga kutahan banyu umub olehe medel. Mula
ibune sadurunge ninggal pesen karo Nyi Ageng.
Kaya ngene pesene: “Ndhuk Ageng, besuk turuna karo anak putumu aja konggon medel, salah siji wae sing nglakoni kaya aku iki.”
“Injih, Bu!”
“Uga aja adol sego, ya ndhuk yen ana wong sing njaluk mangan wenehana. Adol sego kuwi padha karo adol rejekine awake dhewe.”
“Injih bu, Ageng manut sedaya pesen ibu.”
“Pokoke aja sing obong-obongan, ya ndhuk!”
“Injih bu, percayaa karo Ageng.”
“Ibu, uga nitip bapak dirumat sing apik.”
“Ibu, Ageng aja ditinggal.” Ibune Ageng banjur ninggal.
Kaya ngene pesene: “Ndhuk Ageng, besuk turuna karo anak putumu aja konggon medel, salah siji wae sing nglakoni kaya aku iki.”
“Injih, Bu!”
“Uga aja adol sego, ya ndhuk yen ana wong sing njaluk mangan wenehana. Adol sego kuwi padha karo adol rejekine awake dhewe.”
“Injih bu, Ageng manut sedaya pesen ibu.”
“Pokoke aja sing obong-obongan, ya ndhuk!”
“Injih bu, percayaa karo Ageng.”
“Ibu, uga nitip bapak dirumat sing apik.”
“Ibu, Ageng aja ditinggal.” Ibune Ageng banjur ninggal.
Saiki dheweke urip
mung gari bapake. Benggang sedala bapake uga nyusul bojone. Nyi Ageng wis ora
duwe sapa-sapa meneh. Ora duwe sanak lan kadhang. Dheweke urip ing desa dhewe.
Bapake uga pesen yen dheweke kudu ngrumati jagone. Amarga jagone kuwi kang
bakal bisa jaga awake yen ana wong kang bakal tumindhak ora becik. Kejaba
batike ibune kawentar bapake semana uga wis kawentar anggone adu jago. Ora let
suwe bapake uga ninggal amarga kaget wong kang wis dipercaya malah mbejani
janji. Wong kuwi ora liya ya mung rewange Nyi Ageng dhewe. Amarga dheweke wis
kancanan karo Dampo A Wang kang licik. Rewang kuwi di iming-imingi dhuwit akeh.
Asale dheweke bisa ngalahke lan ngancurke Nyi Ageng. Krungu warta berita kaya
ngana bapake banjur kaget. Sawahe bapake bangkrut lan uripe Nyi Ageng wis ora
kaya biyen. Saben dina biyen rasane ayem lan tentrem. Ora kaya saiki saben dina
mung tansah ngalamun jalaran lelakon urip kang lagi ditampa. Kejaba ngana
bapake uga wis sepeh lan duweni penyakit kagetan. Dheweke ora ngira lan ora
nyangka yen rewange bakal tumindak ora becik. Dheweke padha karo ditulung
nanging malah menthung. Nyi Ageng mung bisa sabar lan tabah ngalami urip kang
lagi entuk cobaan.
Sawise kedadean kuwi
lan sadurunge bapake ninggal, Nyi Ageng diwanti-wanti bapake supaya aja gampang
percaya karo wong liya. Jalaran wong liya saiki ora bisa dicekel omongane.
Kejaba kuwi uga sering mblenjani janji. Luru wong jujur ora dhek biyen lan ora
saiki kuwi pancen angel. Lambe kuwi larang regane. Ajining dhiri gumanthung ing
lathi. Nyi Ageng saiki uga seneng dolanan pitik. Ing salah siwijining dina ana
saudhagar saka China jenenge Dampo A Wang dhewe kepengin mertamu ing omahe Nyi
Ageng, jenenge wis kawentar ing tlatah Pati. Dampo A Wang seneng karo Nyi Ageng
amarga ayune kinyis-kinyis wong lanang ngendi kang ora kedanan. Nanging Nyi
Ageng ora weruh yen dheweke disenengi. Nyi Ageng dijak adu jago karo Dampo A
Wang. Sebenere dheweke kepengin duwe pitik kaya Nyi Ageng kang menangan dhewe.
Saben tarung jagone ora tau kalah. Saiki Dampo A Wang wis ngerti Nyi Ageng kuwi
senengane adu jago mula dheweke banjur ngajak tarung. Dheweke uga ngerti jago
kaya ngapa kang bakal dienggo tarung. Dheweke ngerti saka wong liya kang wis
mudheng Nyi Ageng.
Nanging wong kang
takoni ora ngerti yen dheweke bakal tumindhak ala karo Nyi Ageng. Nanging ing
ngendi wae becik bakal kethithik lan ala bakal ketara. Wong jujur bakal mujur,
lan wong gawene ngapusi bakal konangan dhewe. Dampo A Wang sadurunge mertamu
ing omahe Nyi Ageng dhewe takon-takon Nyi Ageng. Dheweke kepengin weruh apa
kang bisa ngalahke Nyi Ageng. Dheweke yen bisa uga kepengin mboyong Nyi Ageng
dadi garwane. Dheweke kuwi licik, biasa wong China ya ngana kae. Dheweke
senengane yen tarung ora tau jujur, dheweke mesthi licik lan ana-ana wae
alasane. Nanging Nyi Ageng durung ngerti yen musuhe duweni tumindhak kang ala.
Wiwit ketemu Nyi Ageng kuwi wis ora seneng. Tindak-tanduke kang ora sopan lan
andhap-asor. Kawit pisanan kuwi ora bakal seneng amarga tumindhake kang ora
ngerti unggah-ungguh, lan tata krama. Sing dibanggakake mung negarane dhewe,
yen negara China kuwi negara kang paling apik. Ya entuk-entuk wae ngapik-ngapik
negarane lan ya pancen ora salah. Nanging mbok ya ndeleng papan panggonane. Wis
diunekake salin jaman salin tatanan, salin enggon salin kedhaton. Kuwi rak wis
jelas yen ngono kudu ngerti. Ing ngendi wae ana tata krama. Mung wae kudu eling
papan siji karo sijine. Desa siji karo desa liyane. Kutha kae karo kutha anu.
Nagara kana karo
nagara kene. Ora kabeh padha. Ana tata krama kang mung kanggo ing papan wates.
Ana tata krama kang kanggo ing bebrayan umum. Ana tata krama kang wong sejagad.
Ngecakake tata krama kuwi kudu empan papan. Ngelingi papane, ngelingi siuasi
lan kondhisine. Ora kena digebyah uyah. Ing ngisor iki ana pacelathon antarane
Dampo A Wang lan Nyi Ageng :
“Piye Ageng yen adu
jago, jarene jago ngonanmu menang terus.”
“Ya, ora papa.”
“Wani tenan apa
ora, sajake kok menangan jagone kaya apa ta?”
“Jagone, jago
Lurik.”
“Paling-paling
musuh jagoku pisan terus kalah.”
“Dadi wong kuwi aja
kokean sumbar kuwi ora becik.”
“Kuwi rak miturut
wong Jawa, nanging yen China rak ya ora ngana kuwi.”
“Ya, mula dakkandhani
bener awakmu wong China, nanging saiki awakmu rak neng Jawa.”
“Oalah ngana, ta?”
(nanging omongane sajak karo ngece). “Injih.” (dheweke jawabe isih tetep
alus). Dampo A Wang bisa nyulap palu dadi pitik keter.
Dheweke ngerti musuh
kang bakal diadhepi kuwi ora musuh kang gemen-gemen utawa baen-baen. Jenenge
wis kawentar ing ngendi wae. Mula dheweke kepengin ngalahke supaya Nyi Ageng
isin. Jago sing daden-daden kuwi mau pancen kuwat lan bisa diandelke. Wong
China kuwi pancen pinter-pinter nanging uga licik. Sapa wae bakal kalah wong
pitik musuh palu. Palu kuwi digawe saka wesi. Olehe adu jago kuwi ning tengah
sawah. Sepisanan jagone Nyi Ageng kalah amarga jalune wis kena. Dheweke bingung
pitik kang gawene menang terus kok bisa kalah. Saben tarung karo sapa wae
jagone mesthi menang. Bareng tarung karo Dampo A Wang kok mak klepek. Nanging
Nyi Ageng isih durung ngerti apa jalarane.
Jagone saben dina wis
dirumat kaya pewelinge bapake. Nanging kok isih bisa kalah. Dheweke gumune ora
jamak. Dheweke terus curiga kro Dampo A Wang. Wong China kawi licik-licik lan
ora kena dipercaya. Dheweke wedi yen pitik kang didu tarung kuwi ora pitik
tenanan. Tegese pitik daden-daden. Ya palu kuwi mau barang kang bisa disulap
dadi pitik. Dheweke saiki banjur ngerti saka apa pitike Dampo A Wang kuwi mau.
Saking larane Nyi Ageng banjur ngamuk-ngamuk, “Titen nana Dampo A Wang,
jebul kaya ngono kuwi tumindak alamu. Wis aku ora mung bisa nyulap palu nanging
ganden (palu sing paling gedhe). Tumindakmu kuwi wis pancen ora bisa dingapuro
maneh. Wis cukup semene wae lara atiku.” Nyi Ageng banjur nyulap gandhen
dadi pitik jago. Jenenge Jago Lurik. Ngerti tumindake Dampo A Wang kaya ngono
dheweke banjur mbales apa kang wis dilakoni Dampo A Wang karo dheweke. Adu jago
kuwi mau ana wektu sela kanggo leren sedhela. Wektu sedela kuwi digunake Nyi
Ageng kanggo nyulap ganden dadi jago sing kuwat. Cengger lan jalune gedhe
banget, yen ngantem kena mesthi klenger. Wis pokoke ora tandhingane lan ora ana
kang bisa ngalahake. Yen mung trima palu sing disulap ora ana bedane padha wae
bedhu. Wektu dheweke kalah, dheweke kaya-kaya ana sing mbisiki kupinge. Lan ana
swara, kuwi kaya swarane kang wis tau kenal, kaya suara bapake.
Pancen bener dheweke
diwenehi ali-ali sing bisa dinggo nyulap gandhen dadi pitik. Bapake kuwi dadi
wong tua sing ngango surban lan nanggo klambi putih. Ali-ali sing diwenehke
kuwi bisa dienggo apa wae. Salah sijine yaiku mau bisa dinggo nyulap gandhen
(palu sing paling gedhe). Ali-ali kuwi sekti mandra guna. Jagone Dampo A Wang
mlayu sadurunge tarung bubar. Cengger lan jalu jagone Dampo A Wang wis kena.
Cenggere metu getihe akeh, jalune coklek. Wis pokoke jagone dheweke kalah.
Dheweke isin amarga wis sumbar bakal ngalahke musuhe nanging kasunyatane
dheweke ora bisa ngalahke Nyi Ageng. Kejaba kuwi dheweke uga isin wong lanang
kalah karo wong wadon. Nanging kawit cilik kuwi Nyi Ageng diajari dadi bocah
wadon sing wani amarga bener lan wedi amarga salah. Dadi Nyi Ageng wiwit cilik
wis kendel.Sajake Dampo A Wang isih dendam karo Nyi Ageng. Dheweke sebenere
isih kepengin nduweni Nyi Ageng. Dheweke ora bisa nglaliake Nyi Ageng. Nanging
Nyi Ageng tetep nolak amarga wis ngerti tumindhake Dampo A Wang kang ala. Dampo
A Wang isih tetep nggudak-nggudak Nyi Ageng. Jarene nganti besuk isih bakalan
dienteni. Nyi Ageng bingung, dheweke kapengin lunga saka omah lan lunga
ngumbara. Dheweke akhire lunga lan mlaku ngliwati alas-alas. Nyi Ageng lunga
saka omah amarga dheweke wii ora duwe sapa – sapa. Wong tuane wis ninggal
semana uga sedulur siji-sijine uga wis ora ana.
Dheweke uga kepengin
ngadoh saka Dampo A Wang. Saben ketemu dheweke mesthi digudak gudhak Dampo A
Wang. Dheweke kepengin lunga supaya ora ketemu Dampo A Wang. Dheweke nanging
kancanan karo priya jenengne Demang. Kuwi kancane kawit cilik. Wong tuane biyen
uga tau kancanan.Nalika digudak-gudak Dampo A Wang, dheweke ditulungi Demang.
Banjur dheweke diajak neng omahe Demang. Supaya Dampo A Wang ora ngerti lan ora
ngudak-gudak maneh. Kejaba dheweke mesakake karo Nyi Ageng. Sabenere Demang uga
nduweni rasa tresna marang Nyi Ageng. Dheweke ora wani jalaran wedi yen
ditolak. Amarga kawit biyen dheweke wis kancanan. Wektu mlaku ing tengah alas,
dheweke krungu swara bayi nangis. Bayi nangis kuwi mau arep dipangan macan.
Dheweke ora tega banjur bayi kuwi mau ditulungi. Bayi kuwi ngelihen banjur
dilurokake panganan. Bayi kang nemu ning alas kuwi lanang diwenehi jeneng “Sopo
Nyono”. Tegese kuwi, sopo nyono bayi kuwi isih urip ditinggal ing alas
dhewekan nganti arep dipangan macan. Sopo Nyono bayi kuwi saiki wis gedhe lan
bagus rupane. Nyi Ageng saiki uripe wis ora dhewekan. Bayi kuwi saiki wis
diangkat dadi anake. Mula dheweke saiki uga bingung yen bali ing omahe biyen.
Wong durung duwe bojo
kok wis duwe anak. Mengko piye omongane wong ning desa. Dheweke mikir-mikir yen
kepengin balik neng omah. Amarga dheweke saiki wis ora dhewekan nanging nduweni
batur yaiku bayi sing nemu ing tengah alas. Bareng Dampo A Wang ngerti yen Nyi
Ageng lunga saka omah dheweke banjur ngongkon kancane nyamar dadi Nyi Ageng
kang palsu lan jahat. Kancane kuwi mau jenenge San Pho Wang. Dheweke banjur
teka ing desa lan ngaku-ngaku yen dheweke kuwi Nyi Ageng. Dheweke dikongkon
mbuktekake yen dheweke bener Nyi Ageng kang asli mula, dheweke kudu bisa mbatik
tulis. Kuwi gawean sing paling abot amarga dheweke ora tau mbatik. Dheweke uga
kudu bisa nyritakake kabeh uripe wiwit cilik nganti gedhe. Dheweke bingung lan
ora mudeng apa-apa.Pagawean kang abot kuwi wis bisa digarap dheweke nyulap kain
dadi batik tulis. Dheweke mbuktekake yen bisa nggawe batik tulis. Dheweke uga
bisa mangsuli apa wae sing ditakonke wong desa marang dheweke. Bisa nyritakake
uripe awit cilik nganti gedhe. Dheweke bisa weruh kabeh amarga diduduhke Dampo
A Wang. Nanging saiki dheweke ora sanggup nyamar dadi wong apik. Jalaran Nyi
Ageng kuwi tindak-tanduke apik. Ora kaya dheweke sing jahat ora duwe ati. Tega
lan mentala karo sapa wae. Dheweke uga ora tau mikirke wong liya.Saiki dheweke
njaluk bayaran, jalaran dheweke wis nglakoni kaya apa sing diperintahke. Bareng
dheweke ngerti Nyi Ageng sing asli rupane kaya apa.
Dheweke banjur seneng
dhewe karo Nyi Ageng. Loro karone malah seneng karo Nyi Ageng kabeh. Antarane
Dampo A Wang lan San Pho Wang banjur seneng karo Nyi Ageng kabeh. Dheweke
njaluk supaya Nyi Ageng bisa dadi duweke. Nanging Dampo A Wang ora trima yen
dheweke njaluk kuwi. Dampo A Wang kawit biyen uga wis seneng karo Nyi Ageng.
Nanging nganti saiki durung bisa duweni. Tresnane nganti kepati-pati karo Nyi
Ageng. Nyi Ageng kuwi wira amarga dheweke sing bisa jaga Bakaran saka wong-wong
sing pengin nguasani desa Bakaran. Nyi Ageng kuwi bener-bener bocah wadon sing
pinter, sabar lan apik ati. Mula pancen bener yen wong lanang padha seneng
marang dheweke. Kejaba ayu rupane uga ayu atine. Nanging dheweke durung seneng
urip bebrayan karo wong lanang amarga wong akeh lanang kang padha ugal-ugalan.
Wong lanang kang apik bisa dietung nganggo driji. Sing ngenteni lan kang
nglamar nganti teka lunga. Pokoke jodho, pathi, lan rejeki kabeh kuwi ana sing
ngatur. Kabeh mau diatur Gusti kang Maha Kuasa. Akhire Nyi Ageng kang asli wis
bali ning desane, karo nggawa bayi. Dheweke banjur ceritake yen nemu bayi saka
alas. Wong-wong wis padha percaya. Banjur San Pho Wang kuwi mau ketruduk yen
dheweke Nyi Ageng palsu. Dheweke banjur njaluk ngapura lan ngaku yen kang
kongkon kuwi mau Dampo A Wang.
Dheweke banjur dihukum
nanging hukumane luwih ringan jalaran dheweke gelem jujur. Kabeh mau dhalange
Dampo A Wang. Nyi Ageng lan wong kampung kabeh ngukum Dampo A Wang. Jalaran
dheweke kang marai gawe ontran-ontran lan geger gember. Dampo A Wang kuwi
pancen musuh sing licik.Nyi Ageng duwe kanca jenenge Demang sing tau seneng
dheweke nanging ora wani kandha. Wong loro kawit cilik wis kancanan. Wong tuane
uga kancanan. Mula dheweke wis akrap karo kluargane Demang. Akhire Demang wani
nglamar Ageng lan lamaran mau uga ditampa Ageng. Amarga wong loro kuwi padha
tresnane. Demang banjur critake kabeh kang ana ning jero isi atine marang Nyi
Ageng. “Ageng sebenere awit biyen aku wis seneng awakmu.” “Semana uga aku
kangmas.” “Aku ora wani kandha jalaran biyen kene tau kancanen.” “Banjur…!”
“Aku wedhi nek mbok tolak, lan mung mbok anggep kanca biasa lan hubungane kene
ora bisa luwih saka kanca.” “Saiki terus banjur piye?” “Ngene lho wong
ayu, apa awakmu gelem tak lamar lan urip bebrayan bareng karo aku.” “Injih
kangmas, Ageng purun.”Kabeh usahane kuwi jebule ana kang ngewangi. Kancane
Nyi Ageng kang wiwit cilikane wis seneng karo tindak-taduke Nyi Ageng. Jaka
kuwi jenenge Demang. Bocahe kuwi gedhe dhuwur lan bagus rupane. Dheweke uga
ngerti yen Ageng nemu lan didadekake anan angkat. Dheweke gelem nampa Ageng apa
anane. Saka kuwi Ageng uga tresna marang Demang lan nampa lamarane. Dheweke
banjur kawinan lan didadekake demang ing desa, jalaran pantes karo jenenge.
Demang kuwi priya kang
bakal bisa njaga Ageng lan tanggung jawabe gedhe.Dampo A Wang saking lara atine
amarga ora ditampa lamarane. Mula dheweke banjur ngobong alas nganti entek
resik. Banjur Nyi Ageng jenengake desa kuwi dadi desa Bakaran. Jalaran asale
saka obong-obongan lan bakar-bakaran. Amarga alas kuwi mau amba banget mula
dibagi dadi loro. Bakaran Wetan lan Bakaran Kulon. Bakaran Wetan kuwi bisa
digawe dadi sawah. Semana uga Bakaran Kulon bisa digawe dadi tambak. Loro
karone bisa ngasilake pangan lan iwak. Dheweke uga kepengin nguasai desa
bakaran kang panggonane cedhak karo segara lan pelabuhan. Dheweke kepengin
nguasai usaha perdagangan. Pelabuhan kuwi kang bisa nggabungke bandhar-bandhar
gedhe kaya ing kutha Semarang. Bakaran biyen akeh kang kepengin nguwasai kejaba
cedhak segara uga ana sawahe. Nanging saiki sawah ing Bakaran wis dadi tambak
kabeh. Nyi Ageng pundene ning Bakaran Wetan. Bakaran Kulon kuwi pundene sing
lanang yaiku Mbah Demang. Jenenge yen digandheng dadi Mbah Demang, Nyi Ageng.
Kaya ngana kuwi critane desa Bakaran kang nganti saiki isih wutuh kaya ngana.
Mlebu pundhen kuwi sandale kudu dicopot. Saben ana mantenan lan bayi lahir kudu
diubengke pundhen.
Kuwi kanggo duduhake
marang Mbah Demang, Nyi Ageng yen ana anak putune kang anyar. Kuwi kudu diubengke
yen ora mula bisa cilaka kabeh. Pundhen kuwi mau bisa kanggo nyekar. Desa
Bakaran kuwi akeh tradhisine lan larangane. Kuwi diturunake Nyi Ageng lan
saanak putune sing urip ing Desa Bakaran. Ing desa Bakaran uga tau ana wong
kuwi uripe pas-pasan. Jenenge Parmin dheweke nyambut gawe lunga menyang
lampung. Dheweke ning kaya digudak-gudak macan. Dheweke mulih ning Bakaran
maneh omonge jalaran ora krasan. Nanging dheweke tau diweruhi wong tua nganggo
klambi lan surban putih supaya jupuk lemah saka pundhen Bakaran. Lemah kuwi
dikonkon buntel nganggo mori putih lan dikongkon nggawa ing Lampung. Kabeh kuwi
kanggo bukti marang Danyang Bakaran. Saiki uripe kepenak, uga wareg sandhang
lan pangan.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar